Przestrzenie przekładu 7

Monografia, którą mamy przyjemność Państwu zaprezentować, to siódmy już tom będący efektem corocznego spotkania badaczy i praktyków przekładu, które organizujemy w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Podobnie jak poprzednio głos w dyskusji zabrali przekładoznawcy reprezentujący różne dyscypliny, różne języki, a także różne podejścia metodologiczne.
Tom otwiera artykuł Ewy Białek, która podejmuje zagadnienie kreatywności w tłumaczeniu i kreatywności tłumacza w ogóle. Jest to problem niezwykle istotny, bowiem konieczność twórczego podejścia do zadań translatorskich wpisana jest chyba w każdy rodzaj przekładu. Katarzyna Kruk-Junger próbuje z kolei odpowiedzieć na pytanie, czym jest profesjonalizm w pracy tłumacza, prezentując przegląd stanowisk poświęconych temu zagadnieniu oraz konfrontując kwestie etyczne z szeroko rozumianą praktyką zawodową.
W części poświęconej problemom przekładu artystycznego autorzy omawiają zagadnienia szczegółowe. Aleksandra Budrewicz przedstawia przemyślenia dotyczące recepcji twórczości wiktoriańskiej poetki Christiny Rossetti w Polsce, Mirosława Buchholtz omawia natomiast problem zależności pomiędzy literaturą a władzą na podstawie trzech polskich przekładów najbardziej chyba znanego dzieła Henry’ego Jamesa — The Turn of the Screw. Analiza tego utworu w aspekcie przekładowym pozwala mówić o władzy nie tylko w kontekście autora, który kreuje fabułę, ale też tłumaczy, którzy poprzez swoje decyzje translatorskie przejmują władzę nad tekstem. Osman Fırat Baş komentuje turecki przekład Ferdydurke, wykonany po raz pierwszy bezpośrednio z języka polskiego. Sofiia Kamalova zajęła się problemem Od redaktorekprzekładu leksyki podstandardowej w powieści Laur Jewgenija Wodołazkina, a Darina Antoniakowa analizuje problemy przekładu na język słowacki nienotowanych w słownikach rosyjskich jednostek frazeologicznych wyekscerpowanych z literatury pięknej.
W odrębnej grupie znalazły się dwa artykuły badaczy zajmujących się przekładem scenicznym. Maciej Małek dzieli się spostrzeżeniami dotyczącymi zjawiska intertekstualności w dramacie Swietłany Pietrijczuk Финист ясный сокол i jego polskim tłumaczeniu swojego autorstwa, a Renata Niziołek zestawia dwa polskie przekłady Szkoły żon Moliera — Tadeusza Boya-
-Żeleńskiego i Bohdana Korzeniewskiego, zwracając uwagę na odmienne strategie przyjęte przez tłumaczy.
Część poświęconą problemom przekładu specjalistycznego otwiera artykuł Lubomira Hampla, który omawia specyfikę przekładu m.in. nazw ptaków w Piśmie Świętym. Tym razem przedmiotem badań stały się hebrajskie ptaki ofiarne. Zupełnie inną tematykę podejmuje Marek Chowaniec, którego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół języka prawnego i prawniczego. W artykule prezentowanym w niniejszym tomie badacz przybliża problemy przekładu nazw etapów procesu karnego z języka słowackiego na rosyjski. Jelena Chawkina omawia zagadnienia przekładu jednostek leksykalnych wyrażających przemoc, konfrontując wybrane jednostki w trzech językach – angielskim, ukraińskim i rosyjskim, zaś Krystsina Artamonava przedstawia wyniki swoich badań dotyczących przekładu nazw własnych w przewodnikach turystycznych.
Tom zamykają artykuły poświęcone dydaktyce przekładu. Małgorzata Kalita referuje zagadnienia związane z kształceniem tłumaczy w zakresie języka prawnego i prawniczego, Jelena Jegorowa zaś analizuje zagadnienie wielowyrazowych jednostek języka w konfrontacji polsko-rosyjskiej.
Prace zamieszczone w prezentowanym tomie odzwierciedlają tylko niewielką cześć dyskusji, która miała miejsce podczas naszego ostatniego spotkania, niemniej każde przedstawione tu stanowisko można traktować jako zaproszenie do kontynuowania wymiany myśli i spojrzenia na omówione tu problemy z własnej perspektywy badawczej.
Jolanta Lubocha-Kruglik
Oksana Małysa
Gabriela Wilk
Anna Paszkowska